Sortowanie śmieci w Japonii 「家庭ごみ、資源物の分け方・出し方」

皆さん、
こんにちは。日本語は下に

Temat może wydawać się nie istotny dopóki nie zacznie się żyć w Japonii. Tak przynajmniej ja myślałam. Bo co jest trudnego w sortowaniu śmieci?
W Polsce mamy oddzielne kontenery na papier, butelki plastikowe i szkło. Większość osób odkłada również nakrętki od butelek, które można oddawać w szkołach publicznych, dużej ilości zakładów pracy albo w sklepach. Oczywiście również rzeczy elektroniczne, baterie i tonery do drukarek muszą być sortowane.

W Japonii jest to dużo bardziej skomplikowane i przede wszystkim pochłania dużo czasu.

Myślę, że należy zacząć od tego, że Japonia to bardzo czysty kraj. Na ulicy nie ma śmieci, niedopałków albo resztek po jedzeniu. Jeśli coś takiego się znajdzie to jest to przeważnie zgubione przez kogoś, nieumyślnie upuszczone. 

W Japonii nie ma kultury jedzenia na ulicy. Domyślam się, że wzbudzam duże zainteresowanie spacerując po ulicy i zajadając lody. W Japonii poza dziećmi raczej niewiele osób to robi. Z tego też powodu jestem zmuszona niekiedy nosić swoje śmieci w torebce przez cały dzień. 

Na ulicach nie ma koszy, a jeśli takie udaje się znaleźć to tylko przy sklepach wielobranżowych, tzw. konbini. Przy wyjścia wewnątrz lub na zewnątrz sklepu ustawione są rzeczy śmietników, do których należy wrzucić odpowiednio posortowane śmieci. Tutaj należy jednak zaznaczyć, że są one przeznaczone tylko i wyłącznie dla klientów danego sklepu. Pracownicy często przyglądają się kto i co wyrzuca do śmieci. Osoby próbujące "podrzucić swoje śmieci" mogą mieć niemiłą rozmowę z obsługą. Nie mówiąc już o tym, że jest to zwyczajnie niegrzeczne. My obcokrajowcy zwracamy na siebie dużą uwagę, nie warto więc samemu przylepiać sobie łatki ignoranta.

 

Ponadto, łatwiej sortować wszystko w domu. Powodem jest to, że dla Japończyków jest to bardzo istotne. Nigdy nie idą na łatwiznę, ani nie próbują obejść tych zasad.
Większość opakowań zawiera szczegółowe informacje na temat tego, do jakiej grupy odpadów należy je skategoryzować.

Opakowanie po jogurcie. Na dole, na wysokości kodu kreskowego widać dwa małe rysunki. Pierwszy od góry informuje, że pojemniczek należy wrzucić do "plastików", drugi z kolei, że wieczko należy do śmieci z kategorii "papier".

 Poza dokładnym sortowaniem każdego zbędnego przedmiotu, należy je też dokładnie umyć (m.in. puszkę po tuńczyku, butelkę po coca-coli, słoik po dżemie).

Czasami jednak sami Japończycy popadają w zadumę, np.

Cienkie kartonowe opakowanie po ciasteczkach, karton po mleku, karton w którym transportowano mikrofalę, gazeta i stare notatki z lekcji to... papier, prawda?

W dokładnej selekcji zaczyna się problem, ale tutaj również samorząd japoński wychodzi temu na przeciw. Każdy mieszkaniec otrzymuje pokaźny informator edukujący w kwestii recyclingu śmieci.

• Kod w prawym górnym rogu pozwala na ściągnięcie informatora w postaci pdf na telefon. Nie ma więc potrzeby trzymania kolejnych papierów w maleńkim mieszkanku.
• W trzech tabelach jest dokładna rozpiska 収集日　「しゅうしゅうび」, czyli dni w których zbiera się, w jakim mieście, jakie śmieci. Rozpiska jest zrobiona na 12 miesięcy od kwietnia włącznie.

Następne strony zawierają opatrzony obrazkami instruktarz o sortowaniu śmieci.

 Pierwsza kategoria (bordowa ramka - lewa strona i pół prawej) to 資源物　「しげんぶつ」　albo 資源ゴミ 「しげんごみ」, czyli śmieci nadające się do przetworzenia.
Tę kategorię podzielono na dziewięć grup.

1. PAPIER
   W tej kategorii wyróżniono jeszcze dwie podgrupy: papier i tzw. 燃えるゴミ/燃やすゴミ「もえるゴミ/もやすゴミ」, czyli coś co w Polsce byśmy zaliczyli do "śmieci do spalenia" (Ci którzy mają działkę lub domki jednorodzinne wiedzą o co chodzi) oraz "kompostownika".
   Przy papierach wymieniono, m.in. kalendarze, pocztówki, pudełka po chusteczkach higienicznych, metki z cenami, książki, gazety, czasopisma, opakowania po ciastkach, rolki po papierze toaletowym, etc. Należy je spakować do papierowej torby (często w różnych sklepach nie-spożywczych są do nich pakowane zakupy) albo przewiązać sznurkiem (kilkadziesiąt metrów tego sznurka można kupić za 3,5 złotego, czyli 100 yenów).
   Przy "kompostowniku" wymieniono, m.in. zużyte pampersy, paragony, papierowe kubeczki, chusteczki higieniczne. Oprócz tego do oddzielnych, specjalnych toreb (zdjęcie poniżej) należy wrzucić resztki jedzenia, torebki po herbacie, etc. związać i wrzucić do śmieci "kompostownikowych".
   
   
2. STARA ODZIEŻ
3. BUTELKI SZKLANE
4. PUSZKI
   Nadal mi sprawia trudność sortowanie tego, gdyż część puszek jest aluminiowych a część stalowych. Należy je od siebie oddzielić przy wyrzucaniu śmieci.
   Puszki aluminiowe, np. po piwie albo coli można wyrzucić w innym miejscu, ale o tym później.
5. BUTELKI PLASTIKOWE
   Plastikowe i tylko takie. Zdejmuje się z nich oczywiście etykiety (bardzo łatwo je oderwać). Ciekawostką jest to, że często można kupić sake w takich plastikowych buteleczkach.
6. OPAKOWANIA PLASTIKOWE
   Wszystko co jest plastikiem, ale nie jest butelką. W tym także opakowania foliowe po np. komplecie długopisów.
7. OPAKOWANIA TŁUSTE
   Generalnie wszystkie śmieci należy myć. Niektóre jednak są niemożliwe do oczyszczenia, np. butla po oleju. Należy je spakować oddzielnie.
8. SZKŁO, BATERIE, ŻARÓWKI, ETC.
9. INNE, NIEZDATNE DO ZAKWALIFIKOWANIA ŚMIECI  

Uwaga: Sortowanie brzmi i jest wspaniałe, ale... Wszystkie powyższe dziewięć kategorii śmieci (oprócz "kompostownika") można wyrzucić tylko RAZ W MIESIĄCU. Oznacza to mniej więcej tyle, że jeśli porządnie nie umyje się puszki po sardynkach to będzie w domu po prostu brzydko pachnieć.
"Kompostownik" jest (w przypadku Yaizu) wywożony dwa razy w tygodniu: poniedziałek i czwartek, czyli w środku tygodnia dzięki czemu w ciepłe dni resztki jedzenia się nie "ugotują".

Druga kategoria do プラスチック, czyli różnego rodzaju plastiki. W dolnej części prawej strony wymienione zostały rzeczy codziennego użytku, które można zakwalifikować do tej grupy, a wśród nich m.in.:

• Butelki po płynie do kąpieli/zmywania naczyń i nakrętki,
• Opakowania po jedzeniu (np. jogurt ze zdjęcia na początku artykułu),
• Opakowania po bento (w Japonii bardzo popularne są お弁当屋 「おべんとうや」, czyli lokale z bento na wynos - dla zmęczonych po pracy/uczelni lub leniwych),
• Tuby, czyli opakowania po majonezach, ketchupach i innych sosach. Bardzo wygodne w użytku (zdjęcie poniżej),
• Różnego rodzaju siatki (używane bardzo często do odpływów w zlewie, żeby śmieci nie spływały do kanalizacji),
• Bąbelkowe opakowania i styropiany ochronne. 
 

Wspomniane powyżej tuby opakowaniowe.

Do tej grupy śmieci nie zalicza się butelek plastikowych i innych "nieskategoryzowanych" plastików. Tylko te wyżej wymienione!

Trzecia kategoria to 木材チップ「もくざいチップ」, czyli dosłownie kawałki drewniane. W instrukcji opisane są jakiej powinny być długości, maksymalnej grubości i jak przygotowane do wywiezienia przez śmieciarkę. Te również zbierane są dwa razy w tygodniu.

Czwarta kategoria to リユース古着「リユースふるぎ」 czyli ubrania, które w Polsce wrzucilibyśmy do PCK. Nie zniszczone, zdatne do noszenia ale już Nam niepotrzebne.

Piąta kategoria to wspomniany w Pierwszej Kategorii "Kompostownik". Raz jeszcze dokładnie opisany sposób jego składowania. 

Szósta kategoria jest inna od poprzednich ze względu na miejsce składowania. Wypisane są lokalizacje i godziny w jakich przyjmowane są wyrzucane sprzęty elektroniczne takiej jak telefony, nawigacje, ładowarki, pen drive, etc. - innymi słowy małe sprzęty.

Kolejnym punktem w informatorze jest to gdzie, jak i które śmieci są odpowiednio przetwarzane, niszczone lub odzyskiwane. 

W broszurze zawarta jest również informacja jakich śmieci nie wolno wyrzucać, nie zajmuje się nimi miasto.

 

Z najistotniejszych przedmiotów należy wymienić, m.in.:

• duże AGD
• komputery
• kanapy, materace, fotele,
• gruz,
• dachówki,
• wózki dla dzieci,
• walizki,
• gaśnice.

Poza tym, umieszczony jest spis miejsc (adres, telefon, godziny otwarcia, a także oznaczona mapka), w których można składować poszczególne śmieci. 

 

Poza tym, została również sporządza lista przedmiotów najczęściej używanych w domu. Takich, które Japończycy nie do końca są pewni gdzie wyrzucić, albo czy można je zaliczyć do wymienionej w informatorze kategorii. Wypisane w kolejności alfabetycznej, dla ułatwienia.

 

Poza informatorem wrzuconym do skrzynki pocztowej dostałam również od właściciela mieszkania kartki odbite na ksero, w których również była informacja o sortowaniu śmieci. Informator powyżej skierowany jest dla wszystkich mieszkańców Yaizu. Kartki, które dostałam wprowadzając się do Hapinesusuzuki były skierowane bezpośrednio do mieszkańców tego bloku.

 To mapka okolicy mojego bloku. Różowym markerem zostały oznaczone miejsca, w których zostawiam śmieci z kategorii "plastiki" i "możliwe do spalenia oraz kompostownik". Te dwie grupy zostały wyróżnione ponieważ ich najwięcej gromadzi się w domu i są wywożone odpowiednio raz i dwa razy w tygodniu. Dużą strzałką został oznaczony punkt, w którym mogę składować "inne", gromadzone w mniejszej ilości śmieci.

 Markerem zostały oznaczone dni, w których wywożone są konkretnie śmieci w mojej okolicy.

Istotne jest to, że przy blokach i domkach nie ma kontenerów na śmieci. W kuchni trzyma się kilka pojemników, do których wrzuca się odpowiednio posortowane śmieci i wynosi się je we wskazane dla danego rejonu dni, przed godziną 8 rano.

Na co dzień te miejsca można poznać po tabliczkach na murkach i zwiniętych schludnie siatkach przytrzymujących torby ze śmieciami przy dużych wiatrach.

Tabliczka informacyjna w miejscu składowania śmieci:

Miejsca wyznaczone do składowania śmieci z Kategorii Pierwszej i Drugiej w odpowiednim terminie:

Poza tym, śmieci nie należące do Pierwszej i Drugiej Kategorii można składować  w niektórych supermarketach. Mają one do tego wyznaczone miejsca i/lub kontenery.

 

Czystość i sortowanie śmieci jest dla Japończyków bardzo ważne. Nikomu nie imponuje wyrzucanie niedopałka na ulicę, czy "podrzucania" śmieci do niewłaściwych kontenerów. Dzięki samodyscyplinie i społecznemu poparciu dla czystości i porządku Japonia jest jest z najbardziej czystych krajów na świecie.

Jest to bardzo uciążliwe - mycie pojemników, rozdzielanie śmieci po np. gotowaniu albo gromadzenie ich w torebce przez cały dzień. Z drugiej jednak strony bardzo przyjemnie jest spacerować po niezaśmieconych ulicach.

Nie ma też groźby wdepnięcia w "psią niespodziankę", bo również tutaj Japończycy przechodzą samych siebie w sprzątaniu po swoich pupilach i... wymyślaniu ułatwień dla tych czynności. Koszyczek na kijku dla psiaka? Podstawowe wyposażenie zwierzoluba! Dostępne w każdym sklepie.

Przygotowując ten artykuł pomyślałam o tym, że w Japonii naprawdę nic się nie marnuje... To wspaniałe!

Ciekawostka:
Słyszałam, że w niektórych regionach a także od niektórych gospodarstw domowych (najczęściej takich, które są razem z małym, prywatnym biznesem) wymaga się podpisania worków z wyrzuconymi śmieciami tak by osoby je odbierające mogły sprawdzić czy dana rodzina rzetelnie wykonuje swoje obowiązki!

Ja odmówiłam podpisywania swoich śmieci (i zapewne nie tylko ja), bo to już moim zdaniem za duża inwigilacja...

Edit [28.04.2016]:
Dzięki życzliwości i pomocy Masato mogę dołączyć informator, którego zdjęcia robiłam w formacie PDF. Warto z jej pomocą poćwiczyć swój japoński!

＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿＿

皆さん、

これはゴミについて記事です。日本でゴミをリサイクルすることはとても面白いと思います。私は二年前から「どうやって日本はそんな綺麗な国？」と思っていました。だから、ゴミについて情報をちゃんと読んでこの記事を書きました。

ポーランドでビンとペットボットルと紙だけリサイクルします。他のゴミを同じゴミぶくろにいります。

絶対にポーランド人は日本人からゴミのことを勉強したほうがいいと思います。 

Dziękuję za korektę Ryotaro Sakamoto z WSJJ!